Dạo gần đây ngoài việc dùng thời gian để hoàn thiện dự án game, thời gian còn lại cuối tuần có khi tôi dạo qua vài nhà sách. Nhiều lần đi ngang qua quyển Truyện Kiều, mà lần nào cũng bỏ qua, phần vì lúc nhỏ đi học không có thiện cảm với môn văn dù rất thích đọc sách truyện, phần vì cách giới thiệu tác phẩm này trong chương trình học ở cấp trung học và phổ thông quá sức kém hấp dẫn. Việc học văn trong trường đúng ra phải giúp học sinh cảm nhận được cái hay đẹp của văn học và nghệ thuật, đáng tiếc phần lớn lại phản tác dụng vì đa phần chương trình trong trường dành phần lớn vào các tác phẩm mang tính nặng tính tuyên truyền và khô khan. Hầu như mọi sự cảm nhận của học sinh đều bị thầy cô dạy văn hoặc chương trình giáo dục bóp chết bằng một loạt các ý có sẵn cho trước. Sau này lớn lên biết suy nghĩ chút ít mới thấy chương trình dạy văn ở trường đã giết chết cái hay đẹp của nhiều tác phẩm văn chương kinh điển của dân tộc. Khi thế hệ thanh thiếu niên xa rời cái hay đẹp của văn học, nghệ thuật, mất đi sự cảm nhận về những điều tốt đẹp, tự nhiên họ sẽ tìm tới những thứ tiêu cực khác trong cuộc sống. Cũng không khó hiểu khi các vụ bạo lực trong xã hội càng ngày càng nhiều, con người sống càng ngày càng ích kỷ, đua đòi vật chất xa rời các giá trị tốt đẹp ngàn đời của dân tộc Việt.
May mắn thay, lần nay tôi đã dừng bước trước tác phẩm Truyện Thúy Kiều, được biên soạn bởi giáo sư Trần Trọng Kim. Trên kệ có ba cuốn sách Truyện Kiều, nhưng tôi bị ấn tượng bởi sự tâm huyết của những người xuất bản cuốn Truyện Thúy Kiều này, từ nội dung trên bìa sách, chất lượng giấy in, toàn bộ từ trong ra ngoài rất chỉn chu. Khi cầm cuốn sách trên tay, lật từng trang khiến ta có cảm giác đang đọc một cuốn cổ thư chứa đựng nhiều giá trị to lớn. Có thể nhiều người quan niệm sách hay nằm ở nội dung, nhưng đối với một tác phẩm in ấn công phu như thế này thể hiện sự tâm huyết và trân trọng của đội ngũ xuất bán đối với tác giả Nguyễn Du và giáo sư Trần Trọng Kim, người đã có công biên soạn lại tác phẩm của cổ nhân từ nhiều nguồn để đưa người đọc đến gần với nguyên bản nhất.
Trong phần lời nói đầu, giáo sư Trần Trọng Kim giảng giải khá nhiều điều hay và sâu sắc của tác phẩm, điều mà trong suốt nhiều năm tôi ngồi ở ghế nhà trường chưa có cô giáo dạy văn nào làm được. Phải là một học giả uyên bác về văn hóa, văn học sâu sắc, tầm hiểu biết rộng rãi mới có thể giúp người đọc hiểu được cái hay đẹp của tác phẩm với phần bình luận và phân tích của mình. Tôi trộm nghĩ có lẽ nhiều giáo viên dạy văn cũng chưa từng đọc và hiểu hết tác phẩm Truyện Kiều, cho nên khó mà trách được cách dạy khô cứng và thiếu cảm hứng của họ. Vì khi bạn không thực sự yêu thích một điều gì đó, bạn không thể truyền tình yêu đó qua cho người khác. Một điều thực sự nguy hại đối với một môn có tác dụng khai mở tâm hồn cho nhiều thế hệ.
Tôi thực sự khâm phục tình cảm của giáo sư Trần Trọng Kim đối với cuốn sách này. Điều đó thể hiện rất rõ ở các phần chú giải, hầu như mỗi trang đều có các chú giải giúp người đọc hiểu rõ hơn về các địa danh và điển cố trong văn học, lịch sử Trung Hoa được tác giả Nguyễn Du sử dụng để miêu tả tâm trạng của nhân vật hoặc dùng để tả cảnh một cách hết sức điêu luyện. Thực sự ông được ca ngợi là đại thi hào của dân tộc cũng không có gì quá đáng. Nhiều khi tôi tự hỏi không biết vào thời của ông có bao nhiêu người đủ khả năng viết một câu truyện hoàn toàn bằng thể thơ lục bát như vậy.
Đương nhiên để viết ra được những dòng này, tôi cũng đã dành vài giờ mỗi tối để đọc hiểu được toàn bộ nội dung của tác phẩm Truyện Kiều, để biết được kết cục của nàng Kiều là một đoạn kết có hậu ứng với câu “hết thời bĩ cực, tới hồi thái lai” và toàn bộ tác phẩm là một dấu ấn sâu sắc về luật Nhân Quả trong Phật pháp. Cái tài tình trong tác phẩm là những gì xảy ra trong đó, nếu ta chuyển đổi bối cảnh lịch sử phong kiến thời đó vào đời sống của người Việt bây giờ cũng vẫn đúng. Vẫn là những con người đó nay đã mặc quần áo thời trang, xe hơi thay xe ngựa nhưng cách cư xử vẫn không khác thậm chí còn có phần tàn ác hơn. Một tác phẩm thực sự có giá trị trường tồn, khó mà bỏ qua với nhiều người yêu thích tìm hiểu văn hóa dân tộc.