Mỗi sản phẩm mới ra đời đều để lại nhiều bài học cho người sản xuất thông qua quá trình họ đã trải qua. Cho nên tôi cũng muốn nhìn lại quá trình viết bài về chủ đề AI trong ngành game để rút ra bài học cho bản thân. Đối với tôi đây là một chủ đề khó, nhất là khi hình dung mình sẽ phải dịch nội dung đó sang tiếng Anh. Ban đầu tôi dự định chỉ viết một bài rất ngắn, đơn giản trong vòng một hai tiếng đồng hồ, nhưng khi đi sâu vào chủ đề mới biết nó không dễ như mình tưởng.
Chính vì sự phức tạp này mà tôi đã tiêu tốn hơn tám tiếng đồng hồ trong đời. Quá trình này cũng giúp cho tôi nhận thấy khoảng thời gian chuẩn bị và tìm hiểu tư liệu cho bài viết còn nhiều hơn thời gian viết bài. Tương tự như vậy, việc lập kế hoạch để tạo ra sản phẩm, tìm kiếm nguyên liệu phù hợp, tạo ra bản thiết kế thường chiếm nhiều thời gian, sau cùng mới đến phần thi công và kiểm định chất lượng.
Việc tìm kiếm điểm riêng cho bài viết về chủ đề đang thịnh hành như AI cũng hơi phức tạp. May mắn là những bài hiện tại mới chỉ dừng lại ở một mức độ chung chung, và khá giống nhau. Đa phần nội dung các bài đó phản ảnh góc nhìn của những người đang cổ xúy cho khuynh hướng AI hiện tại dựa theo khuynh hướng sản sinh nội dung tự động. Cho nên tôi muốn bài của mình khai thác chủ đề AI trong lĩnh vực mà tôi thực sự có kinh nghiệm, đó là phát triển game. Dựa vào ý tưởng này, tôi tập trung vào phần trả lời các câu hỏi liên quan đến tính ứng dụng như: Ưu điểm? Nhược điểm? Mức độ khả thi?
Một sự tìm hiểu nghiêm túc, và đúc kết từ kinh nghiệm thực tế là điều cần thiết để trả lời các câu hỏi này. Tôi ý thức được bản thân cũng còn nhiều chỗ bị giới hạn, nên phải tham khảo thêm các tư liệu, chủ yếu là trong hai cuốn sách Artificial Intellligent For Games và Artificial Intelligent And Games. Trong hai tài liệu này có đề cập đến lịch sử của hai trường phái AI, nó không hẳn là phân chia theo kiểu tuyệt đối, mà đơn giản là cái này bổ sung cho cái kia, nhưng vẫn giữ vững những tính chất riêng biệt. Ngoài ra, tôi cũng tham khảo một số video liên quan đến game AI khác để đảm bảo nội dung cho bài được tốt nhất có thể.
Lĩnh vực này đòi hỏi nhiều nghiên cứu sâu, nên không phải ai cũng hiểu được trong phạm vi một bài viết ngắn. Tôi có một đề nghị đối với ai muốn tìm hiểu sâu thì nên đọc sách. Những cuốn sách chất lượng đã được các nhà chuyên môn biên tập, chỉnh sửa một cách hệ thống sẽ giúp người đọc dễ hiểu và dễ học. Tôi nhận thấy việc ghi chú rất hữu ích cho quá trình viết bài, và giúp tôi hiểu rõ hơn về chủ đề tôi đang viết. Để cụ thể hóa cho mọi người dễ hình dung thì đây chính là quá trình thu thập nguyên liệu để chế tác bài viết.
Quá trình chuyển ngữ từ Việt sang Anh cũng để lại cho tôi một số chiêm nghiệm. Tôi có một cảm nhận, dường như mình đang ít nhiều chạm vào tinh hoa của ngôn ngữ. Thông qua văn phong, và cách dùng câu chữ tôi cảm thấy tính cách, văn hóa ẩn chứa trong đó. Đối với một người không theo đuổi chuyên ngành ngôn ngữ hay văn hóa như tôi, đây là một điều thú vị. Tôi nhận thấy trong tiếng Anh, người ta hay dùng câu khẳng định, ít dùng câu bị động. Trái ngược lại với cách sử dụng tiếng Việt hiện nay, trong vô thức người ta hay dùng câu ở trạng thái bị động. Ngoài ra câu từ sử dụng rất lủng củng, khó hiểu. Điển hình như cụm từ "một số bộ phận không nhỏ" là một dạng cụm từ dài dòng, tối nghĩa. Những cụm từ thế này rất khó dịch sang tiếng Anh, ngay cả khi được viết bằng tiếng Việt cũng gây khó hiểu. Nên khi dịch sang tiếng Anh phải chuyển thành câu ngắn gọn đủ ý trước từ "một số bộ phận không nhỏ" thành "rất nhiều", sau đó chuyển thành từ tiếng Anh là "many" hay "very much". Văn phong trong ngôn ngữ phản ảnh tinh thần của người sử dụng ngôn ngữ đó. Câu khẳng định, chủ động, ngắn gọn thể hiện tâm thế chủ động trước mọi tình huống, rõ ràng, đơn giản, ngay thẳng. Câu chữ dài dòng, lủng củng, gây khó hiểu chủ yếu thường dùng để lấp liếm, che giấu điều gì đó mờ ám. Ngoài ra câu bị động thường thể hiện tâm thế của một người thiếu tự tin, yếu đuối, khó có thể tin cậy, nên rất hạn chế sử dụng.
Trong các tư liệu video mà tôi xem về AI cũng có nhiều nội dung chỉ ra mặt tối của ứng dụng AI như dùng vào các việc không hề tốt đẹp như Deep Fake, Fake News, và các tội ác vi phạm nhân quyền khác. Khả năng ứng dụng AI vào những chuyện bậy bạ có vẻ dễ hơn là dùng nó vào việc ích lợi cho xã hội. Tuy nhiên trong phạm vi bài này tôi không để cập tới, ai hứng thú chủ đề này có thể tìm trong kênh "60 minutes" trên Youtube.
Trên đây là tất cả những gì tôi học hỏi được, nhân dịp Tết Nguyên Đán đang đến chúc mọi người nhiều sức khỏe, an khang, thịnh vượng.