TIỀN BẠC VẬT CHẤT VÀ SỰ THA HÓA
Trong các nguyên nhân dẫn đến đau khổ cho con người gồm tham, sân, si, mạn, nghi, ác, kiến. Ta thấy tham lam đứng hàng đầu vì nó là nguyên nhân lớn nhất trong những lý do khiến loài người phải vật vã điêu đứng, tranh giành, ám hại, làm khổ nhau. Trong Tây Du Ký, có rất nhiều đoạn mô tả về lòng tham, điều thâm thúy của Tây Du Ký khi truyền tải Phật đạo đến cho độc giả nằm ở chỗ không nói trực tiếp về triết lý Phật đạo mà đề cập nó dưới dạng một câu chuyện phiêu lưu của năm thầy trò Đường Tăng trên đường thỉnh kinh. Các nguyên nhân dẫn đến đau khổ cho con người như nói ở trên được mô tả dưới vò bọc của nhiều loại yêu quái, ma quỷ khác nhau.
Sự khéo léo trong cách truyền đạt Phật đạo của tác giả Ngô Thừa Ân nằm ở đây, giống như lời của Lão Tử nói: Hành bất ngôn chi giáo (dùng “bất ngôn” mà dạy dỗ). Thay vì rao giảng, giáo điều, tác giả sáng tạo ra một bộ truyện phiêu lưu hấp dẫn khiến nhiều người thích thú say mê đọc một cách tự nhiên. Rồi từ đó thông qua các hình ảnh ẩn dụ để người đọc tự so sánh liên tưởng và hiểu ra được triết lý, ý nghĩa đằng sau nó. Tương tự với cách Phật giảng đạo, thường dùng những câu chuyện làm ví dụ (phương tiện) để người nghe hiểu được triết lý của mình.
Lại nói về thầy trò Đường Tăng trên đường thỉnh kinh ngang qua núi Bính Đính, thì gặp phải yêu quái trong Liên Hoa Động hành hạ cho lên bờ xuống ruộng. Chủ nhân của động Liên Hoa là Kim Giác, Ngân Giác. Hai con ma đầu một đại diện vàng, một tượng trưng cho bạc. Đây là lực lượng đại diện cho tiền bạc của cải vật chất. Lực lượng này là một trong những đối tượng của lòng tham. Khi nói về lòng tham, chúng ta phải đặt ra câu hỏi là tham cái gì? Đối tượng của lòng tham là gì? Ta có thể kể ra ở đây một số đối tượng như danh, lợi, tiền bạc, tài năng, sắc đẹp.
DANH thường gắn với những thứ như công danh, sự nghiệp,được nhiều người biết đến, quan tâm, ngưỡng mộ, tôn thờ. Trong xã hội cổ xưa và hiện đại, DANH là thứ gắn liền với những người tài năng và giàu có. Trong thời đại internet người ta có thể dễ dàng tìm kiếm danh tiếng trên mạng xã hội bằng nhiều cách có thể là nổi tiếng hoặc tai tiếng. Từ danh thường sẽ sinh ra lợi, nên chúng thường gắn liền với nhau tạo thành cặp danh lợi. Ví dụ: bạn nổi tiếng bạn có thể bán quảng cáo để kiếm tiền hoặc bán đồ online.
LỢI có thể là lợi nhuận, cũng có thể là lợi ích, những thứ giúp con người có một lợi thế nào đó hơn người khác, hoặc sự tiện lợi nghĩa là những thứ giúp con người bỏ ít công sức nhất nhưng có hiệu quả cao nhất. Có khi lợi một, hại mười, nhưng thường thì con người bị cái lợi chi phối mà không thể nhìn ra được cái hại to lớn tiềm ẩn đằng sau.
Tiền bạc, tài năng và sắc đẹp thì đã quá rõ ràng, hầu như ai ai cũng mong muốn có nhiều tiền, có người chồng người vợ vừa giỏi giang lại vừa xinh đẹp hoặc muốn mình phải có một tài năng xuất chúng nào đó khiến nhiều người ngưỡng mộ.
Các đối tượng này cứ liên miên bất tận, cái này dẫn đến cái kia, cái này là điều kiện cần để có được cái kia, cứ mãi như thế mỗi đối tượng này như thể một mối nối tạo thành một sợi dây thòng lọng của lòng tham cứ thế siết chặt con người khiến họ không còn lối thoát. Sợi dây lòng tham này chính là sợi dây Kim Tuyến, bảo bối của con hồ ly chín đuối mẹ của Kim Giác, Ngân Giác. Hồ ly tinh chính là loại yêu quái chuyên lừa gạt và ăn thịt con người, nên chuyện nó sinh ra hai đứa con là vàng (kim) và bạc (ngân) để dụ dỗ con người cũng là điều dễ hiểu. Đó là hai thứ đánh trực tiếp vào lòng tham tiềm ẩn trong mỗi chúng ta. Câu nói nổi tiếng của đám mafia thời hiện đại chúng ta thường nghe là: “cái gì không mua được bằng tiền, sẽ mua được bằng nhiều tiền hơn”. Đây chính là phương châm của trường phái Kim Giác, Ngân Giác.
Hai con yêu này còn sở hữu hai món bảo bối “Hồ lô hồng vàng tía” và “bình ngọc mỡ dê”. Những thứ có màu sắc lấp lánh, thu hút sự chú ý của nhiều người. Chỉ cần chúng kêu tên ai mà người đó đáp lời liền bị hút vào trong và hóa thành nước cốt. Ý nghĩa ở đây là gì? Kêu tên và đáp lời. Tên chính là “danh”, ai ham danh thì sẽ bị chết vì “danh”, ai ham “lợi” sẽ chết vì “lợi”. Hai bảo bối này, không phân biệt đâu là chính danh hay hư danh, chỉ cần ham danh liền bị hút vào, cho nên Ngộ Không dù có xưng là Tôn Hành Giả hay Giả Hành Tôn cũng đều bị nó hút. Kể cả ma quỷ như Ngân Giác, khi đáp lời cũng bị nó nuốt chửng. Sự hủy diệt của lòng tham không từ một ai, kể cả chủ nhân của nó. Chỉ cần còn lòng tham là còn khổ, mọi mưu ma chước quỷ lừa lọc trên cuộc đời luôn luôn nhắm vào một điểm đó là lòng tham của con người. Người ta không tham cái này, cũng sẽ tham cái khác, chỉ cần đổi đối tượng phù hợp, lập tức có người sập bẫy.
Sợi dây xích dù bằng sắt hay bằng vàng thì cũng là sợi dây xích.
Thông qua ví dụ của Kim Giác, Ngân Giác, tác giả Ngô Thừa Ân đã giúp chúng ta hiểu được một trong những nguyên nhân sâu xa dẫn đến đau khổ của loài người trong triết lý của Phật đạo. Ngày xưa là vàng bạc, ngân lượng ngày nay có thể là nhiều thứ khác như đô la, kim cương, siêu xe, biệt phủ, tiền ảo, chứng khoán, một vẻ ngoài hoàn hảo, v.v... Bất cứ thứ gì khi nhìn thấy nó khiến bạn nổi lên ham muốn phải tìm mọi cách để có được chính là thứ làm khởi phát lòng tham của bạn.
Vì vậy, năm thầy trò Đường Tăng muốn tìm được chân kinh, hiểu được chân lý phải vượt qua các cám dỗ, khó khăn của những ma quỷ này bày ra trên từng đoạn đường thì mới có thể đắc đạo. Việc đi thỉnh kinh cũng là trải nghiệm đấu tranh nội tâm trước những cám dỗ của những người tu hành rèn luyện để có một cuộc sống lành mạnh hướng thiện hơn là suốt ngày bày mưu tính kế hại người phá vật tranh danh đoạt lợi.