Vẫn như mọi khi, thỉnh thoảng trong đầu lóe lên một ý tưởng gì đó, tôi cảm thấy mình phải viết xuống để cho chính bản thân mình hiểu và sau này đọc lại. Biết đâu trong đống chữ nghĩa này về sau lại có những ý nhỏ nào đó hữu ích cho bản thân thì sao. Cuộc đời của mỗi người là thiên biến vạn hóa, nhiều khi tự nhìn lại những điều mình làm hay suy nghĩ của mình trong quá khứ cũng có thể học hỏi để tiến bộ. Cho nên tôi cũng không câu nệ chuyện khả năng trình bày viết lách giỏi hay dở, chỉ đơn giản là nghĩ tới đâu viết tới đó. Những điều tôi viết ra đây, thực ra cũng chỉ là xào đi nấu lại của những người đi trước, tuy không có gì mới nhưng tôi xem nó là một lời tự nhắc nhở bản thân. Đôi khi câu chữ cũng mông lung, nhưng nếu cố chấp đợi mọi thứ phải hoàn hảo thì rút cuộc sẽ chẳng có gì.

Trong tựa bài, tôi không nói Phật Giáo vì tôn giáo trong thế giới ngày nay nó giống như là một điều gì đó đặc quyền riêng biệt cho một tầng lớp người trong xã hội. Nhưng nếu tôi nói Phật Đạo, thì nó chính là một con đường hay phương pháp mà bất cứ ai nếu muốn có thể tự nghiên cứu và thực hành đúng thì đều sẽ nhận được lợi lạc cho cá nhân và gia đình tùy vào mức độ hiểu nông hay sâu của từng người.
Phật là một danh từ xuất phát từ xứ Ấn Độ, nó không đề cập đến một vị thần hay thánh nào để mọi người tôn sùng, cúng bái. Danh từ này được tạm dùng để nói về một người đã nhận thức hay hiểu rõ được căn nguyên nguồn gốc mọi khổ đau trên thế gian và nguyên lý vận hành của tự nhiên vũ trụ, hay nói ngắn gọn đó là "giác ngộ". Giác ngộ là một quá trình lâu dài, một người không phải tự nhiên mà "giác ngộ", cái cảm giác tự nhiên "nhận thấy" căn nguyên của sự vật, sự việc chỉ là kết quả của quá trình "giác ngộ", nó giống như một cái cây lâu năm thu nhận tất cả những dưỡng chất cần thiết từ đất trời, rồi đến ngày đến tháng tự nó ra hoa kết trái.
Không riêng gì ở Ấn Độ, ở Việt Nam hay Trung Hoa từ trong nền văn hóa cổ xưa hàng ngàn năm, cũng đã có những con người được gọi là "Chân Nhân". Chân Nhân là một trong những danh từ khác cũng dùng để chỉ những người đã giác ngộ được nguyên lý vận hành của vũ trụ, tự nhiên. Từ góc nhìn của họ thì mọi hành động hơn thua tranh giành, tư lợi của số đông người trong xã hội đều là chuyện vô nghĩa bởi vì cuối cùng ai cũng phải chết. Cho nên đa phần họ không còn muốn ở gần những người đó nữa, bởi vì trong một đám đông u mê có mấy ai chịu dừng lại để mà suy nghĩ, nhìn nhận lại hành động của mình. Những vị Chân Nhân khi biết được chúng sinh cứng đầu khó độ đành chọn nơi rừng sâu, núi cao sống cuộc đời xa trần lánh thế tự an vui với cảnh thanh tịch vắng vẻ. Cũng nhờ có đời sống lành mạnh, không tranh đua hay bào mòn thân thể với các thú vui thể xác nên họ có một tuổi thọ dài hơn so với người đời. Người đời càng sống lâu lại càng tạo nghiệp và chịu đau khổ, nhưng Chân Nhân càng sống lâu thì càng giác ngộ ra nhiều điều, những điều mà nếu dùng tư duy của người trong thế gian sẽ không bao giờ lý giải nổi. Bởi vì sự khác biệt như vậy, nên lại có những danh từ như "tiên, thánh" hay "tu tiên" xuất hiện để nói về đời sống của họ.
Đức Phật Thích Ca hay các vị Chân Nhân khác, đều là những người bỏ nơi ồn ào về nơi yên tĩnh tu tập thiền định rồi từ đó hiểu ra được những gì mà những người khác vì còn mải mê tranh giành chém giết nên không có cơ hội hiểu ra. Trong con mắt của những vị này thì tất cả những thứ vật chất trên thế gian mà người đời cho là quý giá, phải giành lấy hay dùng thủ đoạn để có được cũng không khác gì cát bụi, hư ảo, hôm nay có, ngày mai mất, ngay đến cả thân xác cũng không tồn tại vĩnh cửu thì việc thâu gom vạn vật trong thiên hạ về cho mình cũng chỉ là việc làm vô nghĩa không những hại người mà còn hại cả bản thân. Từ nhận thức như vậy mà Đức Phật Thích Ca đã chỉ ra con đường Trung Đạo để mọi người có phương pháp thoát ra khỏi bể khổ do chính mình và những người khác trong xã hội tự tạo ra.
Trung đạo là con đường cân bằng đã được đúc kết thành nhiều bài học được lưu truyền cho đến ngày nay ví dụ như câu "tri túc thường lạc", biết đủ là an vui. Nhiều người sẽ hỏi thế nào là "đủ"? Nếu chỉ trả lời "đủ" nghĩa là không "tham" thì vẫn còn mù mờ khó hiểu cho nhiều người. Vậy thì ta phải quay trở lại tìm hiểu các điều kiện để duy trì sinh mệnh của một sinh vật trên quả đất. Các điều kiện căn bản là gì? Đó là lương thực, nước uống, nơi trú ẩn. Nếu một khi muốn có thêm một cái gì đó, ta hãy suy nghĩ về ba điều này, ở trong mỗi điều kiện trên ta phải xác định một mức cụ thể ví dụ như lương thực, nước uống đủ dùng trong một tuần, nơi trú ẩn đủ che nắng, mưa, nóng, lạnh trong hai năm. Nếu những gì ta đang có đã thỏa mãn hay vượt quá điều kiện này thì là "đủ". Điều kiện đặt ra phải trong khả năng thực hiện, nếu vượt quá khả năng thì tự bản thân chúng ta phải hứng chịu khổ sở khi cố truy cầu nó hay còn gọi là "trèo cao té đau". Cảm giác mệt mỏi khi cố đạt được điều gì đó chính là tiếng chuông báo động cho việc một người đang làm chuyện quá khả năng của mình. Nếu chúng ta có cảm giác này thì hãy giảm điều kiện xuống thì tự động sẽ có cảm giác "đủ". Một điều quan trọng khác là đừng lấy cái kết quả mà người khác đạt được để làm điều kiện cho bản thân mình. Khi cảm thấy "đủ" nghĩa là nhẹ nhõm và an vui. Và khi "đủ" rồi thì sẽ có thời gian để trau dồi học hỏi thêm, nhờ đó mà đời sống tự nhiên nảy nở phát triển. Sẽ không còn ai phải cố gắng giành lấy những thứ không thuộc về mình, nghĩa là tự khả năng mình không thể đạt được mà phải dùng thủ đoạn thấp hèn, xào trá để chiếm lấy.
Con đường Trung Đạo nghĩa là không khổ quá và cũng không sướng quá. Điểm ở giữa là điểm thoát khỏi cảnh "bần cùng sinh đạo tặc" và cũng không rơi vào cảnh "sướng quá hóa rồ" hay "phú quý sinh lễ nghĩa". Người nghèo khổ quá vì mưu cầu sự sống mà vất vả không đủ thời gian để học hỏi tu dưỡng đạo đức, người giàu có quá vì mưu cầu sự xa hoa, trụy lạc, ái dục mà cũng quên luôn chuyện cần phải học hỏi để tu bổ tinh thần. Hiện giờ chúng ta đang chứng kiến hai thái cực này ở trên trái đất. Người nghèo quá thì nhìn vào lối sống của người giàu rồi bất chấp thủ đoạn để cố gắng có được những cái ngoài tầm tay, người giàu có quá thì cố gắng bòn rút công sức của những người nghèo hơn, ít thông tin, kiến thức hơn để duy trì cái sự giàu có của mình. Hai thái cực đối lập này tạo thành sự chống đối lẫn nhau trên quả địa cầu, cả hai bên đều bòn rút tận diệt tài nguyên thiên nhiên mà hòng đạt được cái mình cho là tốt đẹp. Cuối cùng là tự chúng ta đẩy chúng ta vào con đường hủy diệt.
Cho nên bất luận mức độ hiểu biết về Phật Đạo hay Trung Đạo tới đâu và thực hành đúng dù chỉ 1% thì trái đất cũng sẽ thở phào nhẹ nhõm trước gánh nặng ô trược mà loài người đã và đang gây ra trong suốt hàng nghìn năm. Khi đã hiểu ra lập tức "phóng hạ đồ đao lập địa thành Phật", nghĩa là thôi không giành giật, chém giết lẫn nhau thế giới tự nhiên hòa bình. Tiền của, sức lực thay vì chế tạo vũ khí giết chóc thì được dùng để phục hồi tự nhiên, làm cho quả đất xanh tươi trở lại. Lúc đó mưa tự nhiên thuận, gió tự nhiên hòa. Nếu mỗi người hiểu ra và chỉ dùng lương thực đủ cho nhu cầu duy trì sinh mệnh của mình thì tự nhiên lương thực được phân bổ lại, số người chết đói sẽ giảm đi. Trong Đạo Lão có nói "tổn hữu dư, bổ bất túc", lấy chỗ thừa bù vào chỗ thiếu là như vậy. Giữ được sự cân bằng thì khắp mọi nơi đều thái bình, thịnh vượng.
Xã hội con người cũng như một rừng cây, có cây lâu năm, có cây ngắn ngày. Có cây cần phải nương nhờ vào cây khác để phát triển, còn có những giống cây tự nó cũng đã đủ khả năng trở nên lớn mạnh nhờ sự học hỏi thích nghi tốt với môi trường. Tuy mỗi cây là một cá thể nhưng nếu đứng riêng một mình thì sớm muộn cũng ngã đổ trước gió bão, cho nên hợp lực với nhau tạo thành khu rừng cùng nương tựa và hỗ trợ nhau mới là hướng đi có lợi cho tất cả cá thể trong quần thể cây cỏ.
Commentaires